یابندۀ بخشنده (سری انگیزش و تغییر نگرش – ۴)

برای اینکه با تغییرنگرش مطرح شده در این کتاب، بهتر آشنا شوید، در این بخش سعی کرده‌ام به مفاهیم مرتبط با آن بپردازم؛ مفاهیمی که در دنیای کسب‌وکار ‏آمریکایی کاملاً جاافتاده است اما برای خوانندۀ ایرانی، کمتر آشناست.

Go-Getter‏ کیست؟

در فضای کسب‌وکار قرن بیستمی آمریکا، همه به‌دنبال موفقیت بودند. ‏همه می‌خواستند بدانند باید چه‌جور آدمی باشند تا بتوانند پله‌های ‏نردبان موفقیت را سریع‌تر بالا بروند. حدود صد سال پیش، یعنی اوایل قرن ‏بیستم میلادی، واژه‌ای پدیدار شد که معرّف آدم‌هایی بود که بهتر از هر ‏کسی می‌توانستند در دنیای وحشی کسب‌وکار آن روزگار، به موفقیت ‏برسند. این واژه، ‏go-getter‏ بود.‏

ظاهراً اولین کسی که باعث شد این واژه در دنیای کسب‌وکار شناخته شود، ‏نویسنده‌ای به نام پیتر کاین بود که در سال 1921 کتابی کوتاه و جذاب ‏با عنوان ‏Go-Getter‏ نوشت. او در این کتاب، داستان فردی را تعریف کرد ‏که علی‌رغم معلولیت و موانع بیشمار، سرانجام توانست با اشتیاق، عزم راسخ، ‏سرسختی و مداومت، به آنچه می‌خواست دست پیدا کند. او این فرد را یک ‏go-getter‏ نامید؛ یعنی اگر می‌خواهید موفق شوید باید مثل یک ‏go-‎getter‏ باشید.‏

آن‌طور که پس از کمی بررسی متوجه شدم ظاهراً در زبان فارسی، و مخصوصاً ‏در زمینۀ کسب‌وکار در ایران، واژه‌ای معادل ‏go-getter‏ که کاملاً معنا را ‏برساند، پیشنهاد نشده است. به همین دلیل و از بین صدها واژۀ پیشنهادی، ‏واژۀ «یابنده» را به‌عنوان معادل این واژه انتخاب کردیم. در ادامه به بعضی ‏از خصوصیات ‏go-getterها یا همان یابنده‌ها اشاره می‌کنم تا با فضای ‏معنایی آن بیشتر آشنا شوید.‏

* go-getterها (یا همان یابنده‌ها) افرادی هستند که دست به کار می‌شوند ‏و کارها را به سرانجام می‌رسانند.‏

* یابنده‌ها علی‌رغم موانع و محدودیت‌ها با اشتیاق، اراده، سرسختی و ‏استمراری که دارند، می‌توانند به اهدافشان دست یابند.‏

* یابنده‌ها پذیرای خطرات و ناشناخته‌ها هستند.‏

* یابنده‌ها چیزی که می‌خواهند را بالاخره به دست می‌آورند. برای آن‌ها ‏‏«خواستن، رسیدن است.»

* یابنده‌ها تا ته خط می‌روند.‏

* وقتی کاری را به یک یابنده می‌سپارید، مطمئنید که انجامش می‌دهد.‏

لیست زیر، صفاتی هستند که همگی از ویژگی‌های یابنده‌ها به حساب می‌‏آیند:‏

مصمم (باعزم، بااراده)- ثابت‌قدم (باثبات)- سرسخت (تسلیم‌ناپذیر، مقاوم، ‏پایدار، استوار)- مُصر (سمج)- سخت‌کوش (پرتلاش، کوشا، کاری، فعال)- ‏پرتوان (توانمند، توانا، پرجنب‌وجوش)- خستگی‌ناپذیر- جنگنده (مبارزه‌‏طلب)- برنده (پیروز، پیروزمند، موفق)- پیش‌برنده ‏

در واقع، آمریکایی‌ها با این‌همه صفاتی که در بالا ذکر شد، باز هم دست به ‏ساختن این واژه زدند. به نظرم، شاید دلیلش این بود که می‌خواستند ‏منظورشان را بدون سوءتفاهم برسانند. و منظورشان این بود:‏

من دنبال کسی هستم که «هرجور شده هدف رو محقق کنه.»‏

یعنی ظاهراً در دنیای «بخور تا خورده نشی» آن دوران، دنبال افرادی بودند که ‏بهانه نیاورند و تعهدِ بلاشرط داشته باشند. الان وقتی کسی می‌گوید من به‌‏دنبال یک ‏go-getter‏ هستم، همه می‌فهمند که منظورش چیست و ‏دنبال چه‌جورآدمی است؛ چیزی که شاید با استفاده از صفات فوق، تا این ‏حد جامع‌ومانع، قابل‌بیان نبود. ما هم به همین دلیل، به‌جای استفاده از ‏صفات فوق، از واژه‌ای استفاده کردیم که برای یک فارسی زبان، معانی ‏زیادی تداعی نکند تا بتوانیم معنایش را خودمان ایجاد کنیم.‏

پس به‌طور خلاصه:‏

اگر می‌خواهی موفق شوی باید  ‏Go-Getter‏  باشی.‏

اگر می‌خواهی موفق شوی باید     یابنده      باشی.‏

یعنی شرط موفقیت در قرن بیستم این شد: ‏go-getter‏ بودن (یا همان یابنده ‏بودن).‏

تذکر: البته معنای ‏go-getter‏ صرفاً معرّف موفقیت حرفه‌ای افراد نیست. ‏بلکه در بسیاری از حوزه‌های دیگر هم، به افرادی که اشتیاق شدید دارند و ‏هرجورشده به چیزی که می‌خواهند می‌رسند، ‏go-getter‏ می‌گویند.‏

انواع ‏Go-Getter‏ها

جهان ما، جهانِ دادن و گرفتن است (دادن و ستاندن، داد و ستد). مخصوصاً ‏در هر ارتباطی، ما گرایش به دادن و گرفتن داریم. دادن و گرفتنِ افکار، دادن ‏و گرفتنِ توجه، دادن و گرفتنِ اهمیت، دادن و گرفتنِ تمرکز،  دادن و گرفتنِ ‏زمان، دادن و گرفتنِ انرژی، دادن و گرفتنِ ارزش و... . ‏

آدام گِرَنت، کتابی تحت عنوان ‏Give and Take‏ (ببخش و بگیر) دارد ‏که در سال 2013 یعنی پس از کتاب ‏Go-Giver‏ به بازار آمده است. او ‏نتیجۀ تحقیقاتش را در مورد دستیابی به موفقیت، در این کتاب آورده ‏است که مهم‌ترین بخش آن به‌طور خلاصه از این قرار است:‏

آدم‌ها در ارتباطات‌شان معمولاً به 3 گرایش عمده، تمایل دارند:‏

Takers‏ (گیرنده‌ها): این‌ها افرادی هستند که در ارتباط، فقط به‌دنبال ‏‏«گرفتن» هستند. آن‌ها خودمحوراند و بر خواستۀ خودشان تمرکز دارند.‏

Match-Makers‏ (برابرسازها): این‌ها افرادی هستند که در ارتباط، به‌‏دنبال برابر کردنِ «دادن» و «گرفتن»شان هستند. یعنی می‌خواهند بده‌‏بستان‌شان با طرف مقابل، تراز باشد.‏

Givers‏ (بخشنده‌ها): این‌ها افرادی هستند که در ارتباط، فقط به‌دنبال ‏‏«بخشیدن» هستند (دادن بدون چشمداشت). آن‌ها دیگران-محور هستند و ‏بر خواستۀ دیگران تمرکز دارند.‏

افراد در موقعیت‌های مختلف می‌توانند گیرنده یا بخشنده یا برابرساز ‏باشند. پس بهتر است بگوییم این دسته‌بندی، یک‌جور گرایش را نشان می‌‏دهد و نه یک‌جور دسته‌بندی مطلق. مثلاً شاید یک نفر در فضای کسب‌و‏کار، «گیرنده» باشد اما در بین خانواده‌اش، بیشتر مانند یک «بخشنده» ‏عمل کند و الی‌آخر.‏

نتیجۀ جالب تحقیقش این است: او افراد بسیاری را از ناموفق‌ها تا خیلی‌‏موفق‌ها لیست کرد، بررسی کرد و دریافت که بیشتر ناموفق‌ها در پایین ‏لیست، از دستۀ «بخشنده»ها هستند. اما به نظر شما، چه دسته‌ای بود که ‏بیشترین موفق‌ها جزو آن دسته بودند؟ باز هم «بخشنده»ها! او در کمال ‏تعجب متوجه شد که بسیاری از خیلی‌موفق‌ها هم جزو دستۀ «بخشنده»ها ‏هستند. و دو دستۀ گیرنده‌ها و برابرسازها، در وسط لیست قرار گرفته‌اند. او ‏در کتابش توضیح می‌دهد که چگونه این اتفاق می‌افتد و چه کار باید کرد ‏تا جزو آن بخشنده‌های ناموفق نبود. او حتی توضیح می‌دهد که چرا ‏بخشنده‌ها در مقایسه با گیرنده‌ها، به موفقیت‌های عجیب و خارق‌العاده می‌‏رسند.‏

برگردیم سر قصۀ خودمان. ‏go-getterها هم، مخصوصاً در فضای کسب‌و‏کار، مجبورند بیشترِ خواسته‌ها و اهدافشان را، از طریق ارتباط با دیگران، محقق ‏کنند. و در این ارتباط‌ها همان طور که در بالا اشاره شد می‌توانند یکی از ‏گرایش‌های فوق را داشته باشند. هرچند به‌خوبی می‌شود حدس زد که ‏go-‎getterها به‌طور معمول به کدام دسته گرایش دارند؛ دستۀ «گیرنده»ها.

به این نوع ‏go-getterها می‌گوییم ‏go-getterهای گیرنده یا ‏taker ‎go-getter‏. این افراد، ‏go-getterهایی هستند که آن‌قدر عطشِ رسیدن ‏و دستیابی دارند که دیگران را نمی‌بینند و به خواسته‌ها و نیازهای آن‌ها ‏اهمیتی نمی‌دهند. در نتیجه، هرچیزی و هرکسی را به‌عنوان ابزار و وسیله‌‏ای می‌بینند که باید از آن برای رسیدن به خواستۀ خودشان استفاده کنند. ‏به همین دلیل است که خیلی از مردم، خوششان نمی‌آید که در کنار ‏همچنین آدمی قرار بگیرند. چون می‌دانند با اینکه او آدم موفقی است اما در ‏نهایت، آن‌ها را هم پله‌ای برای نردبان موفقیت خودش خواهد کرد.‏

در فضای کاری قرن بیستم، مخصوصاً در آمریکا، بسیاری از ‏go-getterها ‏در ارتباطاتِ کاریشان خواسته یا ناخواسته، روش ‏taker‏ بودن یعنی گیرنده ‏بودن را در پیش گرفته بودند. و این کتاب قصد دارد این گرایش را عوض ‏کند. یعنی به ‏go-getterها می‌گوید به‌جای ‏taker‏ بودن، بهتر است ‏giver‏ باشند (یعنی به‌جای گیرنده بودن، بخشنده باشند.)‏

پس ما دو نوع ‏go-getter‏ می‌توانیم داشته باشیم:‏

*   taker go-getter‏ یعنی ‏go-getter‏ گیرنده

*   giver go-getter‏ یعنی ‏go-getter‏ بخشنده

پیام اصلی کتاب

قهرمان داستان، یک جوانِ ‏go-getter‏ به نام «جو» است که در کارش ‏درجا می‌زند یعنی انگار به آن اندازه که تلاش می‌کند، به دست نمی آورَد ‏‏(چیزی که قاعدتاً نباید اتفاق می‌افتاده چون ‏go-getterها قرار نیست ‏درجا بزنند، اما به هر حال اتفاق افتاده!) و این گرهی است که این کتاب قرار ‏است باز کند. جو با فردی به نام پیندار آشنا می‌شود که قرار است راهنمای ‏او باشد. پیندار می‌خواهد 5 قانون دستیابی به موفقیتِ نجومی را به قهرمان ‏داستان بیاموزد (تأکید دارد موفقیت نجومی و نه هر موفقیتی. جالب است ‏که بعداً با تحقیقات آدام گرنت هم تأیید شد که موفقیتِ بخشنده‌ها از این ‏نوع است!) این 5 قانون، در واقع یک‌جور بیانیۀ ‏giver‏ بودن (یعنی بخشنده ‏بودن) است. هرچند در این کتاب، این قوانین در فضای کسب‌وکار مطرح ‏می‌شوند، اما می‌توان آن‌ها را به کل زندگی تعمیم داد. در واقع، راهنمای ‏داستان به جو می‌گوید که اگر به‌کمک این 5 قانون، یک ‏giver‏ (یعنی ‏بخشنده) بشوی، ‏go-getterی‌اَت هم به‌مراتب بهتر خواهد شد و دیگر ‏درجا نخواهی زد.‏

در نتیجه کتاب می‌خواهد یک ‏go-getter‏ (یا همان ‏taker go-getter‏) ‏را به یک ‏giver go-getter‏ تبدیل کند.‏

یعنی به‌طور خلاصه:‏

اگر می‌خواهی موفق شوی آن‌هم از نوع خارق‌العاده، علاوه بر اینکه باید ‏go-getter‏ باشی، باید ‏go-getterبخشنده باشی و نه ‏go-‎getterگیرنده. یعنی باید دیگران-محور باشی و نیازها و خواسته‌های ‏دیگران را در اولویت قرار دهی.‏

پس از نظر نویسندگان کتاب، ‏go-getter‏ بودن خوب است اما پیشنهاد ‏می‌دهند به‌جای ‏go-getterگیرنده، باید ‏go-getterبخشنده باشید.‏