به شما تبریک می گویم. به ویژه اگر برای اولین بار است که با بازاریابی شبکه ای آشنا می شوید. هدفم از نوشتن این مقاله این است که تازه کاران، با چشمان تماما بسته وارد این کسب و کار نشوند. مسلما من طرفدار نتورک مارکتینگ و گسترش آن در کشورمان هستم. با این وجود، سعی کرده ام این مقاله را بدون ملاحظه کاری بنویسم تا با برخی از حقایق این کار، بدون تعارف آشنا شوید و از همین ابتدا، بدانید که به چه چیزی دارید «بله» می گویید. متاسفانه اغلب، جانب اعتدال درباره مزایا و معایب این صنعت، رعایت نمی شود. بعضی فقط از آن تعریف می کنند و بعضی هم سایه اش را با تیر می زنند. من سعی می کنم که جزو هیچ یک نباشم. سخن را کوتاه کنم و بروم سر اصل مطلب.
به شکل ۱ دقت کنید. فرض کنیم یک شرکت می خواهد محصولاتش را به روش فروش مستقیم به مصرف کننده ها (دایره های کوچک) بفروشد. برای این کار ابتدا محصولاتش را به فروشندگان مستقیم (دایره های شماره دار) یا همان توزیع کنندگان مستقل می فروشد تا آنها هم محصولات را به مشتری ها بفروشند و سود کنند. در اینجا روشی را نشان داده ایم که در آن هر فروشنده ای می تواند خودش هم فروشنده داشته باشد. (برای آشنایی اولیه با روش های توزیع محصول، به مقاله «بازاریابی چندسطحی: یک روش توزیع مؤثر» مراجعه کنید.)
شکل۱: فروش مستقیم چندسطحی(بازاریابی چند سطحی)
فرد ۴ وارد این شبکه شده است فقط به یک دلیل (البته از نظر مالی): اینکه محصولات شرکت را با تخفیف (یا همان قیمت فروشنده) بخرد و خودش و خانواده اش از آنها استفاده کنند. فرد ۳ به دو دلیل وارد شبکه شده است: اول اینکه مثل فرد ۴ محصولات را با تخفیف بخرد و استفاده کند و دوم اینکه محصولاتی را که با تخفیف و به قیمت فروشنده، خریده به مشتریها به قیمت مشتری، بفروشد و سود کند. فرد ۲ به سه دلیل وارد شبکه شده است: اول اینکه مثل فرد ۳ و ۴ محصولات را با تخفیف بخرد و استفاده کند، دوم اینکه مثل فرد ۳ محصولات را به مشتریها بفروشد و سود کند و سوم اینکه افرادی مثل ۵ و ۶و ۷ را وارد شبکه کرده و به آنها آموزش دهد که چگونه این کار را انجام دهند. یعنی سازمان فروش می سازد تا از فروش سازمانش هم سود کند. پس:
فرد ۴: مصرف کننده ی با تخفیف (یا همان مشتری اما داخل طرح درآمدی)
فرد ۳: فروشنده (یا توزیع کننده یا مشاور یا هر اسم دیگری که شرکت شما بر این فرد می گذارد)
فرد ۲: نتورکر (یا شبکه ساز یا سازمان ساز یا مدیر یا هر اسم دیگری که شرکت شما بر این فرد می گذارد)
در ابتدای کار باید تعیین کنید که می خواهید کدام یک از این سه فرد باشید. فرد ۴ صرفا مصرف کننده است و تنها سودش، تخفیفی است که از شرکت می گیرد و درآمدزایی ندارد. پس همینجا وی را به حال خودش رها می کنیم. چون صحبت ما درباره وی نیست.
فرد ۳ از محل فروش هایی که انجام می دهد درآمد دارد. میزان این درآمد هم به خیلی چیزها بستگی دارد. اما فعلا برای اینکه برآوردی از درآمدش داشته باشید، درآمدش می تواند تا حدود ماهیانه یک میلیون تومان برسد. یادتان باشد که این مبلغ، حقوق ماهیانه اش نیست که هر ماه به حسابش بریزند بلکه کاملا به نحوه و میزان فعالیت خودش بستگی دارد. زیرا این فرد کارمند نیست، بلکه خویش فرما است. خویش فرما یعنی اینکه برای فرد دیگری کار نمی کند بلکه برای خودش کار می کند. هر قدر بفروشد سود می کند. از نظر تئوری، درآمدش محدود نیست اما در عمل، نوع محصول، نوع پورسانت دهی، برنامه های شرکت و از همه مهمتر، زمان خودش برایش محدودیتهایی ایجاد می کنند که باعث می شوند درآمدش نهایتا سقفی داشته باشد، که ما آنرا حدود یک میلیون تومان گرفتیم.
فرد ۲ دو نوع درآمد دارد. در آمد اول، مثل فرد ۳ از محل فروش هایی است که انجام می دهد. درآمد دوم، از محل فروش هایی است که گروهش انجام می دهند. فرق اصلی این دو نوع درآمد در این است که درآمد اول، فقط وقتی وجود دارد که فرد ۲ مشغول به کار باشد. اما درآمد دوم، حتی زمانی که فرد ۲ کاری نمی کند باز هم می تواند وجود داشته باشد! زیرا به کار گروهش بستگی دارد و نه به کار خودش. اینجا است که می گویند فرد ۲ برای خودش کسب و کار یا همان بیزینس بنا کرده است. یعنی اینکه گروهی از انسانها را گرد آورده و کاری کرده که درآمدی از محل فعالیت آنها داشته باشد. پس با تعریف ما، فرد ۳ نمی تواند بگوید من برای خودم کسب و کاری بنا کرده ام. اما فرد ۲ این کار را کرده است. بیشتر داستان هایی که درباره نتورک یا همان بازاریابی شبکه ای به وجود می آید راجع به همین ساختن کسب و کار یا همین بخش شبکه سازی آن است. وگرنه بخش فروش یعنی همان فعالیت فرد ۳ که یک حرفه ی کاملا شناخته شده است و هم اکنون در خیلی از صنایع دیگر هم در حال انجام است. (هرچند حرفه ی فروش هم در ایران ضعف های بسیاری دارد.)
درآمد فرد ۲ چقدر می تواند باشد؟ میلیاردها! باور کنید. هیچ محدودیتی ندارد. البته ببخشید. یک محدودیت بسیار محکم دارد و آن هم باور خود فرد است! یعنی حرفم را اینگونه اصلاح می کنم: نه میلیاردها، بلکه هر قدر باور دارید می توانید با شبکه سازی در بیاورید.
درآمد شما در بازاریابی شبکه ای
تنها یک محدودیت بسیار محکم دارد،
و آن هم باور خود شما است!
مثل همیشه عالی
با تشکر و سپاس. حق مطلب بسیارگویا و شفاف تفهیم گردیده است.
من تشنه این کارم ولی تا حالا نتونستم جایی رو پیدا کنم که بتونه آموزش خوب بده. امیدوارم اینجا سرآغازی برای فعالیت نتورک من باشه